Kendi işini kurmak isteyen girişimcilerin, şirket kuruluş aşamasında karşılaştıkları kavramlardan biri de NACE kodudur. Türkiye’de 2005 yılından bu yana Avrupa Birliği’ne uyum düzenlemeleri kapsamında yürürlüğe giren NACE kodu, ülkemizdeki işletmelerin faaliyet gösterdikleri alanların sınıflandırılmasını sağlayan bir tür kodlama sistemini ifade eder. Şirket kurma sürecinde iş fikrinizle ilgili faaliyet alanlarına uygun olarak NACE kodlarını seçerek bulunduğunuz şehirdeki ticaret odalarına bildirmeniz gerekir. NACE kodları nasıl belirlenir, halihazırda faaliyette olan bir şirketin NACE kodları nasıl öğrenilir gibi sorular başta olmak üzere NACE hakkında bilmeniz gereken tüm detayları içeriğimizde bulabilirsiniz.
NACE Kodu Ne Demek?
NACE kodu, Avrupa Birliği mevzuatlarında yer alan ve Türkiye’de de uygulanan işletmelerin faaliyet alanlarını kapsamlı bir şekilde sınıflandırmaya yarayan bir tür matematiksel gösterim şeklidir. NACE kodu küresel bir kavram olmakla birlikte Fransızca’da “Avrupa Birliği’nde Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” anlamına gelen Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne kelimesinin baş harflerinden oluşur.
NACE Kodunun İşlevleri
NACE kodunun bir diğer işlevi de işletmelerin faaliyetlerinin çalışanlar açısından tehlike durumlarını kategorize etmesidir. NACE kodları ile işletmelerin faaliyet alanları “Az Tehlikeli”, “Tehlikeli” ve “Çok Tehlikeli” olmak üzere üçe ayrılır. Bu hususta farkındalık sağlanmasına destek olan NACE kodları sayesinde, işletmeler çalışan güvenliğinin sağlanması adına yasal mevzuatlarda tanımlanan önlemleri alabilir.
NACE Kodları Nasıl Belirlenir?
NACE kodları, Gelir İdaresi Başkanlığı ve ilgili kurumlar tarafından belirlenir. NACE kodları listesine Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sitesinden her an en güncel haliyle ulaşılabilir. 6 haneli ve sadece rakamlardan oluşan NACE kodlarının belirlenmesinde numaralandırma ve gruplandırma mantığı izlenir. NACE kodlarında 2’şer haneden oluşan 3 sayı arasındaki nokta ile gösterilir. Örneğin, 11.11.11 veya 99.88.77 gibi. Numaralandırma mantığında ilk iki hane işin yer aldığı sektörün grubunu gösterirken sonraki 2 basamak alt alanları, en son basamak ise en detaylı olarak işi tanımlar.
Örneğin:
- 01 kodu yaş sebze ve meyve grubudur.
- Bu grup içerisindeki yetiştiricilik faaliyetleri 13 kodu ile gösterilir. Yani 01.13 yaş sebze ve meyve yetiştiriciliğini tanımlar.
- Son 2 hane ise tanımlama kapsamını daha da genişletir. Mesela 01.13.19 sebze meyve tohumları yetiştiriciliği, 01.13.20 meyvesi yenen sebzelerin yetiştiriciliği, 01.13.17 şeker pancarı yetiştiriciliğidir.
NACE Kodu Nasıl Öğrenilir?
Hali hazırda kurulmuş olan bir şirketin NACE kodunu ya da kodlarını öğrenmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Ticaret Odası Sitesi: Bağlı olduğunuz ildeki ticaret odasının sitesini ziyaret ederek şirket bilgileri ile sorgulama yapabilirsiniz. Ticaret sicil işlemleri bölümünden NACE kodları alanını seçmeniz ve istenen bilgilerle sorgulama yapmanız yeterlidir.
- Ticaret Sicil Numarası: 26 haneden oluşan ticaret sicil numaranız üzerinden NACE kodunu öğrenebilirsiniz. Her işletmenin ticaret sicil numarasının 2, 3, 4, 5, 6 ve 7’nci haneleri NACE kodlarından oluşur.
NACE Kodları Nasıl Değiştirilir?
İşletmeler, faaliyetlerine başlamadan önce şirketin iş tanımlamasının yapılabilmesi için NACE kodunu belirler. Bu aşamada her işletme 5 farklı NACE kodu belirleyebilir. Bunlardan bir tanesi şirketin ana faaliyetlerini tanımlamak üzere resmi belgelerde işletmenin NACE kodu olarak seçilir. Diğer 4 NACE kodu ise kayıtlarda ilave edilebilir. Kuruluş aşamasında belirlenmesi zorunlu olan NACE kodları, ihtiyaç halinde değiştirilebilir, güncellenebilir.
NACE kodu değişiklik işlemi için vergi dairelerine dilekçe ile başvurmak yeterlidir. Başvuru esnasında “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” doldurularak ilgili ticaret odası memurluğuna sunulur. Yapılan değişikliğin ardından vergi levhasına yeni NACE kodu işlenir ve vergi levhası güncellenir.
NACE kodu, işletmelerin faaliyet alanlarını belirlemekte ve sınıflandırmakta büyük bir öneme sahiptir. Doğru NACE kodunu seçmek, hem yasal yükümlülüklerinizi yerine getirmenize hem de çalışan güvenliği gibi önemli hususlarda gerekli tedbirleri almanıza yardımcı olur. Şirket kurma sürecinde bu kodları doğru bir şekilde belirlemek ve ilgili mercilere bildirmek, işletmenizin sağlıklı bir şekilde faaliyet göstermesi açısından kritik bir adımdır.